Więź rodzinna jest zagadnieniem budzącym szerokie zainteresowanie oraz wywołującym znaczne kontrowersje. O tym, że istnieje w tym zakresie poważny problem świadczy fakt, że kompensacja krzywdy w związku z naruszeniem więzi rodzinnej była w ciągu ostatnich latach przedmiotem licznych, a zarazem sprzecznych wypowiedzi Sądu Najwyższego.

Znaczną trudność sprawia jednoznaczne określenie pojęcia więzi rodzinnej. Określa się ją jako np. więź emocjonalna, szczególnie bliska w relacjach rodzinnych czy wyjątkowo silna więź emocjonalna, szczególnie bliska w relacjach rodzinnych, której zerwanie powoduje ból, cierpienie i rodzi poczucie krzywdy. Sąd Najwyższy wskazał, że by więź rodzinna została uznana za dobro osobiste „więzi te muszą przybierać postać rzeczywistych, silnych, trwałych więzi emocjonalnych, których istnienie przejawia się na zewnątrz w taki sposób, że możliwa jest obiektywna weryfikacja ich istnienia i nie mogą być utożsamiane jedynie z uczuciem przywiązania do innej osoby”. Jednakże Sąd Najwyższy podkreślał kilkukrotnie, że „Nie każdą jednak więź rodzinną niejako automatycznie należy zaliczyć do kategorii dóbr osobistych, lecz jedynie taką, której zerwanie powoduje ból, cierpienie, rodzi poczucie krzywdy”.

Najczęściej problem zadośćuczynienia za zerwanie więzi rodzinnej pojawia się w dwóch sytuacjach: przy wypadkach komunikacyjnych oraz w przypadku tzw. szkód prenatalnych związanych z nieprawidłowo przeprowadzonym porodem. Krąg podmiotów mających prawo do wystąpienia z roszczeniem jest niewielki, są to zazwyczaj rodzice oraz dzieci, niekiedy także rodzeństwo czy małżonek. Jako przypadki zerwania więzi rodzinnej wskazuje się śmierć lub ciężki uszczerbek na zdrowiu, najczęściej przejawiający się stanem wegetatywnym poszkodowanego.

W dniu 28 kwietnia Sąd Najwyższy zajmie się odpowiedzią na pytanie: czy w sytuacji, gdy wskutek czynu niedozwolonego doszło do ciężkiego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, którego konsekwencją jest niemożność nawiązania lub kontynuowania typowej więzi rodzinnej, osobom bliskim poszkodowanego przysługuje zadośćuczynienie pieniężne?

Jak dotąd, zarówno w orzeczeniach Izby Cywilnej, jak i Izby Kontroli Nadzwyczajnej Sądu Najwyższego zapadały odmienne rozstrzygnięcia w tym zakresie. W 2018 roku Izba Cywilna w sprawie dotyczącej rodziców dziecka poszkodowanego w wyniku błędu lekarskiego orzekła, że sąd może przyznać zadośćuczynienie za naruszenie więzi rodzinnej bliskim nie tylko osoby zmarłej, ale też bliskim osoby trwale niepełnosprawnej. Następnie jednak w 2019 roku Izba Kontroli Nadzwyczajnej orzekła, że osobie bliskiej poszkodowanego, który na skutek czynu niedozwolonego doznał ciężkiego i trwałego rozstroju zdrowia, nie przysługuje zadośćuczynienie pieniężne. Sąd Najwyższy uzasadniał wówczas, że poszkodowany w wyniku np. błędów medycznych może domagać się pełnego naprawienia szkody dla siebie, jednak innym osobom zadośćuczynienie pieniężne się nie należy.

Wobec powyższych rozbieżności konieczne jest ustalenie jednoznacznej wykładni w zakresie tego problemu prawnego.

Data publikacji: 12 marca 2021
Autor: Prawnik Izabela Szczypior

Zadośćuczynienie za naruszenie więzi rodzinnej w sądzie najwyższym

Izabela Szczypior
Call Now Button